19 września 2010Baza informacjiDziś kolejny wpis bazowy. Zajmiemy się pisownią partykuły „nie”. Najpierw podam przypadki, kiedy piszemy ją łącznie z wyrazem następującym po niej, a potem wskażę te sytuacje, gdy należy ją napisać osobno. Pisownia łączna partykuły „nie”: z rzeczownikami (np. niemuzułmanin, nieteolog); z przymiotnikami (np. niestary, niekochany) – w przypadku przymiotników rozpoczynających się dużą literą stosujemy dywiz (np. nie-Szekspirowski, nie-Boży); z imiesłowem przymiotnikowym (np. nieoceniony) – wyjątkiem są sytuacje, kiedy imiesłów jest użyty w konstrukcji przeciwstawienia np. nie siedzący, ale stojący; z przysłówkami utworzonymi od przymiotników (np. niedrogo, nieprzyjemnie). Pisownia rozdzielna partykuły „nie”: przed czasownikami (np. nie omieszkał, nie wspomniałem) – wyjątkami są czasowniki utworzone od rzeczowników z przedrostkiem ‘nie’, np. niepokoić (od niepokój), niedowidzieć, nienawidzić; przed imiesłowami przysłówkowymi zakończonymi na -łszy, -wszy, -ąc i formami nieosobowymi zakończonymi na -no, -to (np. nie skończywszy, nie pamiętając, nie znaleziono); przed wyrazami: brak, można, potrzeba, wiadomo, warto, wolno – ale ‘niepodobna’ piszemy łącznie; przed liczebnikami (np. nie trzy, nie pierwszy) – wyjątki: niejeden, niewiele; przed zaimkami (np. nie nasze, nie każdy); przed partykułami: byle, lada (np. nie byle jak, nie lada gratka); przed wyrażeniami przyimkowymi (np. nie z nim, nie swój majątek); przed przysłówkami, które nie pochodzą od przymiotników (np. nie całkiem, nie dziś, nie tylko); w konstrukcjach, których ośrodkiem jest spójnik ‘ani’ lub ‘ni’ (np. nie piszący ani nie czytający); przed przysłówkami w stopniu wyższym i najwyższym (nie gorzej, nie najlepiej); przed przymiotnikami w stopniu wyższym i najwyższym (nie gorszy, nie najlepszy) – jeśli ‘naj’ występuje przed partykułą „nie”, piszemy wówczas łącznie (np. najniegrzeczniejszy); przed przysłówkami, gdy „nie” wprowadza zaprzeczenie (np. nie źle, tylko dobrze); przed rzeczownikami w funkcji orzecznika (np. nie sztuka się gniewać). Istnieją również inne przypadki, gdy przed rzeczownikami, przymiotnikami i imiesłowami przymiotnikowymi używamy pisowni rozdzielnej. Najczęściej implikuje ją konstrukcja zdania, gdy „nie” wprowadza zaprzeczenie: np. to nie matka; nie czarne, ale czerwone. Podobnie używamy pisowni łącznej po przysłówkach ‘bynajmniej’, ‘wcale’: np. wcale nie przypadek zadecydował o zwycięstwie. ***************** W Bazie informacji znajdziesz omówienie absolutnie podstawowych kwestii dotyczących poprawnego używania języka polskiego. Baza może być przydatna na co dzień przy tworzeniu tekstów (zwłaszcza pisanych). Pozostanie ona na blogu na stałe. Dzięki temu, przy części tematów omawianych później będziemy mogli odwołać się do tych wpisów. Tagi: ortografia, partykuła nie, pisownia rozdzielna, pisownia łączna Jesteśmy pasjonatami polszczyzny i pracy ze słowem pisanym. Założyliśmy tę stronę, by dzielić się swoją wiedzą na temat naszego języka i rozwiązywać językowe dylematy naszych czytelników. Postawiliśmy sobie za cel także rzetelne przygotowywanie tekstów do druku i pomoc autorom podczas wszystkich kolejnych etapów procesu wydawniczego, dlatego oferujemy profesjonalną redakcję, korektę oraz skład i łamanie tekstu. Autorami tekstów na stronie są: Paweł Pomianek, gospodarz serwisu, właściciel firmy Językowe Dylematy, doświadczony redaktor tekstów oraz doradca językowy, a także zaproszeni goście. Zadaj pytanie językowe! Jeśli masz językowy dylemat, kliknij tutaj i zadaj pytanie. Ostatnie wpisy Kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt, kilkaset – jakie to dokładnie zakresy 31 lipca 2022 Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (91) 27 czerwca 2022 Ile przecinków może być w zdaniu 31 maja 2022 Łącznik to nie półpauza 26 kwietnia 2022 Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (90) 29 marca 2022 Nazwy wysp: kiedy wyspa wielką, kiedy małą literą 28 lutego 2022 Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (89) 31 stycznia 2022 Średnik to nie dwukropek 21 stycznia 2022 Jak przebiega proces wydawniczy 28 grudnia 2021 Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (88) 22 grudnia 2021 Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (87) 29 listopada 2021 Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (86) 31 października 2021 Jak zapisywać nazwy jednostek wojskowych 14 października 2021 Czy wiesz, że… Ciekawostki językowe (85) 28 września 2021 Przecinek przed a 9 września 2021 Nasze nagrania
Twój komentarz i nasza odpowiedź pojawią się po moderacji, najcześciej w ciągu 1 godziny. 9 komentarzy do “Nienawidzę czy nie nawidzę”? Informacja: nie ingerujemy w treść komentarzy, dlatego nie ponosimy odpowiedzialności za błędne porady językowe w nich zawarte. Komentarze są moderowane jedynie pod kątem związku z tematem
Od lat wydawnictwa poprawnościowe zwracają uwagę na to, że czasownik „posiadać” nie jest synonimem wyrazu „mieć” − Panie pośle, czy posiada pan jakąś wiedzę na temat odwołania prezesa PKN Orlen? – pyta znana dziennikarka telewizyjna. – Nie, nie posiadam żadnej wiedzy, chociaż bardzo bym chciał – odpowiada parlamentarzysta. − A może jest pan poseł w posiadaniu jakichś dodatkowych informacji o działaniu służb specjalnych − nie daje za wygraną prowadząca program. Usłyszany kiedyś fragment rozmowy przywołuję nie bez powodu. Pokazuje on bowiem dobitnie, jak łatwo (za łatwo) przenikają do języka dziennikarzy, a tym samym polszczyzny ogólnej, pewne zwroty czy powiedzenia stworzone na własny użytek przez polityków. Chodzi mi o czasownik posiadać, który wystąpił tu w połączeniu z rzeczownikiem wiedza, i wyrażenie być w posiadaniu. Gdyby dziennikarka miała na myśli jakąś rozległą wiedzę posła (bo np. byłby on specjalistą w jakiejś dziedzinie, znał się na czymś jak mało kto), to istotnie mogłaby w ten sposób zapytać. Ale ona chciała otrzymać odpowiedź na najprostsze pytanie, czy poseł coś w ogóle wie o nieprawidłowościach w Orlenie. Dlaczego więc nie posłużyła się zwykłą formą czasownikową wie? Bo sformułowanie posiadać wiedzę wydaje się (nie tylko tej pani) wytworniejsze, bardziej eleganckie, pasujące do sytuacji (jesteśmy w studiu telewizyjnym). Ale to błędne mniemanie… Od lat wydawnictwa poprawnościowe zwracają uwagę na to, że czasownik posiadać nie jest synonimem wyrazu mieć. Tego pierwszego można użyć w wyłącznie w odniesieniu do czegoś, co przedstawia dużą wartość materialną i co ma się na własność, np. Posiada się majątek, dom), a zatem nie powinno się go łączyć z nazwami rzeczy drobnych, zwykłych oraz rzeczownikami abstrakcyjnymi. Śmiesznie więc brzmią takie przykładowo wypowiedzi: Nie posiadam brody, wąsów, nadwagi; Nie posiadam natchnienia do nauki; Nie posiadam żadnych nowych wieści itp. We wszystkich tych zdaniach o wiele sensowniej było zastosować odpowiednią formę czasownika mieć i powiedzieć bądź napisać Nie mam brody, wąsów, nadwagi; Nie mam natchnienia do nauki; Nie mam żadnych nowych wieści. Z pewnością jednym z powodów występowania (ponad miarę) w języku Polaków czasownika posiadać jest to, że od mieć nie da się utworzyć ani imiesłowu, ani rzeczownika (niemożliwe są przecież formy miany i mienie − ten drugi wyraz znaczy ‘dobytek’). Dlatego w tym wypadku trzeba się podeprzeć wyrazami posiadany, posiadanie, ale stąd już, niestety, krok do nagannego mówienia czy pisania Posiadam bilet tramwajowy; Posiadam wenę do nauki; Posiadam wieści na ten temat bądź Byli w posiadaniu piłki; Był w posiadaniu dokumentów; Była w posiadaniu akcji firmy (zwrot być w posiadaniu uznaje się za germanizm im Besitz sein). MACIEJ MALINOWSKI
Jak to poprawnie zapisać? niewieNiepoprawna pisownia Wyrażenie nie wie zapisujemy oddzielnie. Nie z czasownikami zapisujemy zawsze rozłącznie. Mówi o tym zasada języka polskiego, według której, partykułę przeczącą nie z czasownikami zawsze zapisujemy rozłącznie. Wyjątkiem od tej reguły są czasowniki utworzone od rzeczowników (inaczej rzeczowniki odczasownikowe) z przedrostkiem nie, np.: niepokój, niewola, niedomagać itp. Przykłady poprawnej pisowni:Ona chyba tego nie nikt tego nie wie?Konkurencyjna firma nie wie jak zareagować na nasze jednak nie wie, komu mogło zależeć na jej śmierci. Sprawdzanie pisowni i pomoc w ortografii Wątpliwości językowe i wyjaśnianie pisowni trudnych wyrazów. Nie wiesz jak się pisze dane słowo? Znajdziesz tutaj informacje o zasadach pisowni, ortografii i regułach obowiązujących przy danym wyrazie, lub wyrażeniu.
nie zatwierdzone. Poprawna forma to "niezatwierdzone". Przykłady: Nasze prace niezatwierdzone przez kierownika zostają zwykle odrzucane lub odesłane do poprawienia. Wydaje mi się, że to spotkanie nadal pozostaje niezatwierdzone. Trener tamtej drużyny nie jest pewien, czy będą chcieli zagrać z nami jeszcze w tym roku.
PoduszkaBezUszka zapytał(a) o 03:13 Pisze się niewiedząc czy nie wiedząc? To pytanie ma już najlepszą odpowiedź, jeśli znasz lepszą możesz ją dodać 1 ocena Najlepsza odp: 100% 0 0 Odpowiedz Najlepsza odpowiedź ęę? odpowiedział(a) o 03:44: Nie wiedząc - oddzielnieNiewiedzący - razem Odpowiedzi izka06 odpowiedział(a) o 03:16 oddzielnie ;) ~Livia~ odpowiedział(a) o 07:06 Oddzielnie .ρѕу¢нι¢. odpowiedział(a) o 07:25 Nie wiedząc - oddzielnie. kitek86 odpowiedział(a) o 07:38 oddzielnie nutella_ashtona odpowiedział(a) o 11:29 oddzielnie parówo Lubiędelikatnedziewczyny:( odpowiedział(a) o 20:42 nie wiedząc- oddzielnie Uważasz, że znasz lepszą odpowiedź? lub gBQ9ZlM. 275 135 225 257 264 32 123 247 276nie wiedza jak sie pisze
